Kirurgjia e Bypassit

Home / Shërbimet / Kirurgjia e Bypassit

Kirurgjia e Bypassit

Arteriet e zemrës dhe Bypassi

Arteriet koronare e furnizojnë muskulin e zemrës me gjak. Në rast të ngushtimit apo mbylljes së këtyre enëve të gjakut (arterieve koronare), paraqiten dhimbje në gjoks apo ndjenja e ngushtimit në gjoks – Angina pectoris. Si pasojë e kësaj mund të vijë edhe tek infarkti i zemrës ku një pjesë e muskulit të zemrës dëmtohet dhe humb funksionin e vetë. Me bajpas ne bëjmë një„urëlidhëse“, në mënyrë që zemra të furnizohet prapë me gjak.

 Materiali për Bypass

Për Bypass përdorën arteriet e gjoksit ( A.thoracica interna) , arteriet e dorës ( A.radialis) ose venat nga këmba (V.saphena). Arteriet e gjoksit që ndodhën në pjesën e brendshme të thoraksit, përgaditen duke u liruar nga nënshtresat (Fascie) që ato mbulohen dhe duke mbyllur degët ansore te tyre. Pas pregaditjës se Arterieve mamaria ato vëndosen direkt në arteriet koronare të zemrës, nën vendin ku ka qenë ngushtimi. Nëse përdoren venat nga këmbet apo arteria radialis nga dora, këto grafte lidhen prej Aortës ascendente në arteriet koronare të zemrës.

Në bazë të Koronografisë planifikohet se sa bajpasa dhe cili lloj i operacionit të bajpasit mund të realizohet tek ju.

Metodat operative të Bypassit

Këto operacione realizohen  me ndihmën e MZM-Makines Zemër-Mushkëri (pompa ekstrakorporale) e cila për herë të parë u vu në funksion me 1953 në USA. Me ndihmën e saj tani më mund të realizohen të gjitha operacionet në zemër.

Metodat e operacioneve të bajpasit janë:

  • Operacionet e Bajpasit me ndihmen e Pompës extrakorporale CABG= Coronary Artery Bypass Graft
  • Operacionet e Bajpasit në zemër të rrahur, pa Pompen ekstrakorporale OPCAB = Off-Pump Coronary Artery Bypass
  • Operacionet e Bajpasit me prerje të vogëla në zemër të rrahur MIDCAB= Minimally Invasive Direct Coronary Bypass

Ne kohën e fundit, në shumë qendra të specializuara të zemrës operacionet e Bypassit realizohen pa MZM- Makina Zemër-Mushkëri,  me prerje normale OPCAB- Off Pump Coronary Artery Bypass dhe me prerje të vogëla MIDCAB.

Tek ne mbi 90 % e operacioneve të bajpasit bëhen në OPCAB, dmth në zemër të rrahur pa MZM.

 

Teknika operative e Bypass-it

Operacionet klasike të zemrës realizohen me hapje të gjithë sternumit. Gjatë operacioneve pa MZM makinën zemër-mushkëri, zemra punon gjatë gjithë kohës. Me ndihmën e instrumenteve të veçanta (Octopus) bëhët stabilizimi i asaj pjese të zemrës, ku bajpasi do realizohet. Komplikacionet që mund të ndodhin gjatë këtyre operacioneve Off Pump janë minimale (p.sh. rreziku i infarktit në tru është pothuajse zero).

Nëse për Bypass përdoren vetëm arteriet e gjoksit atëherë nuk ka prerje tjera në trup. Nëse për Bypass përdorën edhe venat, atëherë duhet hapur edhe këmba nga gjuri e deri tek zogu i këmbes apo edhe pjesa mbi gju dhe do keni edhe një plagë në kembë.

Për Bypass, ne si material marrim vetëm arteriet e brendshëme të gjoksit, kështu që pas operacionit, ju do keni vetem një plagë në gjoks. Në mbi 95% të operacioneve Bypass tek ne, bëhën në zemër të rrahur dhe vetëm me arterie (pa marr venat nga këmbët). Kjo metodë e operacionit është më fiziologjike dhe Bypassi i bërë me arterie qëndron për një kohë shumë më të gjatë i hapur.

Operacionet realizohen me narkozë të thellë, gjatë kësaj kohe ju do fleni në gjumë.

 

Rrezikshmëria e operacioneve

Në 20 vitet e fundit rrezikshmëria e këtyre operacioneve ka rënë ndijshëm. Tani këto operacione kanë një rrezikshmëri që mund të krahasohet me operacionet tjera më të thjeshta në abdomen apo gjoks. Operacionet e planifikuar që ndryshe quhën elektive kanë një rrezikshmëri e cila shkon deri në 2%. Operacionet që duhet të realizohen urgjent, për herën e dytë apo edhe kur zemra ka një funksion të reduktuar kanë një rrezikshmëri më të lartë.

 

 

Përgaditjet para operacionit

Është e domosdoshëm që para operacionit të kemi një përgaditje sa më të mirë të pacientit. Kjo do të thotë që pacienti përpos diagnostikës, duhet poashtu shpirtërisht dhe fizikisht të jetë i përgaditur para operacionit. Ju duhet të bindeni që operacion është i nevojshëm dhe zgjidhja më e mirë për juve. Për ketë një bisedë e sinqert mes mjekut dhe pacientit do ju sqaroj thelbësisht.

Para operacionit është mirë që faktorët e rrezikut të mënjanohën, siq janë: pirja e duhanit, yndyrat, tensioni i lartë i gjakut të korrigjohet, sheqeri në gjak të stabilizohet, sidhe nëse keni mbi peshë ajo të reduktohet.

Se cilat aktivitete lejohen para operacionit, për këtë do sqaroheni individualisht para intervenimit. Poashtu do bisedojm për medikamentet që ju mund të merrni ose ti ndërpreni ato para intervenimit kirurgjik.

 

 

Pritëshmëria pas operacionit

Operacionet e baypasit realizohen për shkak të ngushëtimeve të arterieve në zemër të cilat manifestohen me shtërngime në gjoks dhe për të evituar një infarkt të muskulit të zemrës. Pas operacionit, muskuli i zemrës furnizohet me gjak përmes urave të reja (Bypassve) që krijohen gjatë operacionit. Shtërngimet në gjokës pas operacionit në mbi 96 % të rasteve nuk paraqiten më derisa infarkti në zemër në katër vitet pas operacionit mënjanohet në mbi 95 % të rasteve.

 

Qëndrimi hospitalor

Zakonisht pacientët duhet të shtrihen një ditë para operacionit në Spital. Gjatë kësaj dite bëhet përgaditja optimale për operacion. Pas operacionit bëhet transferimi në statcionin intensiv. Trajtimi në statcionin intensiv do të thotë monitorim 24 orë nga stafi medicional i përgaditur. Në statcionin intensiv
bëhet kontrollimi i rregulltë i parametrave jetik dhe analizave të gjakut. Disa orë pas operacionit fillon zgjimi dhe marrja e kontrollit të organeve (frymarrjes) nga vet pacienti. Pas zgjimit dhe kthjelljës së plotë të pacientit nga medikamentet e narkozës, bëhet edhe extubimi ose siq thuhet heqja nga aparati i frymarrjes. Ditën e parë pas operacionit pacientët mobilizohen, që do të thotë ecin në dhomë apo korridor. Qëndrimi në statcionin intensiv është rreth 3 ditë. Gjatë kësaj kohe dhimbjet do jenë në shkallën e durimit, që do thotë se terapia ndaj dhimbjeve aplikohet në mënyrë të rregullt. Në rast të veçantë jepet edhe terapia shtesë kundër dhimbjes.

Në ditën e katërt pas operacionit bëhet transferimi në statcion normal. Aty bëhet mobilizimi i plotë nën kontrollin e fizioterapeuteve dhe heqja e gjithe kateterve dhe drenazhëve.

Prej ditës së shtatë zakonisht bëhet edhe transferimi i pacinteve në shtëpi apo siq preferohet në vendet e bashkimit evropian, në një qendër rehabilitimi për tri deri ne katër javë. Këto qendra postoperative rehabilituese te zemrës aktualisht mungojn në Kosovë.

Kontrollet postoperative 14 ditë dhe 30 ditë pas operacionit janë të parapara dhe do realizohen tek ne.

 

Fletëlëshimi, raporti i operacionit dhe medikamentet

Gjatë gjithë qëndrimit hospitalor, ju nuk keni nevoj për medikamentet e juaja përpos nëse ju keni medikamente specifike, gjë për të cilien ju duhet edhe të konsultoheni me stafin mjekësor. Para lirimit nga Spitali të gjithë pacientët marrin fletëlëshimin apo raportin e detajuar të qëndrimit hospitalor dhe operativ. Në këtë raport është e pëshkruar e gjithë procedura operative sidhe diagnostika para dhe pas operacionit, poashtu terapia medikamentoze me informacionet shtesë rreth trajtimit të plagës apo rekomandimet janë obligative.

Dr. F.Kojqiqi

Doktorë profesionist për shëndetin tuaj